W programach Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotyczących ochrony zabytków znalazły się, rzecz jasna, obiekty z Łodzi i regionu łódzkiego. Wiele z nich to miejsca dobrze znane, często odwiedzane, inne od lat czekały na zainteresowanie decydentów i finansową pomoc.
WIĘCEJ O ŁÓDZKIEJ KULTURZE PRZECZYTASZ TU:
Jak wylicza MKiDN, w ramach podsumowanego niedawno pierwszego etapu Rządowego Programu Odbudowy Zabytków do województwa łódzkiego trafiły 152 mln zł na przeszło trzysta projektów.
Kaplica Karola Scheiblera w Łodzi Miasto Łódź otrzymało wsparcie na dwa projekty. Prawie 3,5 mln złotych przeznaczono na prace konserwatorskie i restauratorskie we wnętrzu kaplicy Karola Scheiblera na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej, wsparte zostały również kompleksowe pra ce konserwatorskie, restauratorskie i budowlane fragmen tu ogrodzenia cmentarza żydowskiego.
Na kaplicę Karola Scheiblera (konserwację i restaurację elewacji południowej – część zewnętrzna i wewnętrzna wraz ze wzmocnieniem konstrukcyjnym) przeznaczono w tym roku również 580 tys. złotych w ramach ministerialnego programu „Ochrona zabytków”.
Od wielu lat ratujemy unikatową w skali całego kraju kaplicę Scheiblera na Starym Cmentarzu przy ulicy Ogrodowej i te pieniądze pozwolą nam w końcu dokończyć niezbędne prace
– powiedziała Łucja Robak z zarządu łódzkiej Fundacji na rzecz Ratowania Kaplicy Karola Scheiblera.
Ukończona w 1888 roku kaplica Karola Scheiblera to zabytek niezwykły, robiący ogromne wrażenie. Umiejscowiona w ewangelicko-augsburskiej części Starego Cmentarza przy ul. Ogrodowej w Łodzi, powstała według projektu Edwarda Lilpopa i Józefa Dziekońskiego.
Jest jednym z największych dzieł architektury cmentarnej na świecie oraz świadectwem bezprecedensowego w skali światowej rozwoju Łodzi w XIX wieku. Karol Scheibler należał do najważniejszych łódzkich fabrykantów i stał się symbolem rozwoju przemysłowej Łodzi. Pod koniec życia dysponował majątkiem wartym ponad 14 mln rubli, co w tamtych czasach stanowiło kolosalną kwotę.
Karol Scheibler zmarł w roku 1881. Na prośbę wdo - wy, Anny z Wernerów, słynny łódzki architekt miejski Hilary Majewski rozpisał w czerwcu 1883 konkurs na projekt kaplicy-mauzoleum. Spośród jedenastu zgłoszonych prac jury przyznało I nagrodę projekto wi warszawianina Jana Hinza, jednak nie został on zaakceptowany przez rodzinę.
W grudniu tego samego roku podjęto więc decyzję o rozpisaniu drugiego konkursu. Tym razem zgłoszono szesnaście projektów, które w marcu 1884 zaprezentowano w salach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Jury nie przyznało I nagrody, zaś drugą otrzymał projekt mauzoleum autorstwa Piotra Brukalskiego i Mikołaja Tołwińskiego.
Prace konkursowe ponownie nie zadowoliły zleceniodawczyni i ostatecznie zamówiono w roku 1885 projekt u warszawskiego architekta Edwarda Lilpopa, który zaprosił do współpracy Józefa Dziekońskiego. Twórcy zaproponowali zachwycający obiekt, wzorowany na gotyku francuskim i niemieckim. Kaplica została poświęcona 1 września 1888 r. w obecności rodziny Karola Scheiblera i kilkuset łodzian.
W krypcie kaplicy spoczęły doczesne szczątki Karola Scheiblera i jego dwóch wcześnie zmarłych synów – Le opolda i Feliksa. W późniejszych latach pochowani tam zostali kolejni członkowie rodziny, w tym syn Karol Scheibler I oraz wdowa po zmarłym, Anna Scheibler.
Najtragiczniejsze czasy dla zabytku nastały po II wojnie światowej. Obiekt był bezkarnie dewastowany i rozkradany. Krypta grobowa została sprofanowana, szczątki zmarłych i trumny zniszczone. Prowizoryczne działania zmierzające do zabezpieczenia obiektu podjęto dopiero pod koniec lat 70. XX wieku. Proces niszczenia trwał jednak nadal.
Głośno o konieczności ratowania kaplicy zaczęło się mówić na przełomie XIX i XX wieku, za sprawą Towarzystwa Opieki nad Zabytkami i Towarzystwa Opieki nad Starym Cmentarzem przy ul. Ogrodowej w Łodzi. Skromne fundusze umożliwiające podstawowe prace udało się zbierać podczas dorocznej kwesty na rzecz cmentarza, ale zrodziło się wówczas postanowienie powołania odrębnej fundacji, która skoncentruje się na odbudowie kaplicy. Fundacja na Rzecz Ratowania Kaplicy Karola Scheiblera została powołana w 2003 roku.
Jeszcze w 2006 roku kaplica Scheiblera trafiła na listę stu najbardziej zagrożonych zabytków świata, ogłaszaną co roku przez nowojorską World Monuments Fund. Ale od tej pory zaczęła się intensywna walka o uratowanie zabytku. Dzięki ofiarności mieszkańców Łodzi (i nie tylko), wsparciu miasta, a przede wszystkim Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego batalia okazała się skuteczna.
Zabytki w regionie łódzkim Wśród projektów na terenie województwa łódzkiego, które otrzymały najwyższe dofinansowanie w ramach Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, są: prace konserwatorskie i odtworzenio wobudowlano-instalacyjne przy budynku położonym na ul. Rawskiej w Rzgowie (3,5 mln zł), remont kapitalny lewej oficyny budynku mieszkalnego przy ul. Sienkiewicza 4 w Brzezinach (3 mln 430 tys. zł), renowacja elewacji budynków zabytkowego osiedla kolejarskiego przy ul. Kolejowej w Koluszkach (3 mln 430 tys.), przebudowa rynku w zakresie zieleni w Skierniewicach (3 mln 430 tys.), rewitalizacja zabytkowej kolejowej wieży ciśnień w Rogowie (2 mln 695 tys.), prace remontowo-konserwatorskie w zabytkowej oficynie budynku położonego w Brzezinach przy ul. Reformackiej 3 (2 mln 400 tys.), remont konserwatorski budynku kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Koluszkach przy ul. 11 Listopada 17 (ponad 2 mln 352 tys.). Realizacja wszystkich dofinansowanych przedsięwzięć rozłożona jest na trzy lata.
Jak można wyczytać na tej liście, odmieni się rynek w Skierniewicach, który w całej Polsce był podawany za przykład absurdalnej „betonozy”. W wyniku ubiegłorocznych konsultacji społecznych, miasto wybrało wariant przebudowy zakładający posadzenie 47 drzew na 800 mkw. wzdłuż trzech pierzei rynku. Strona południowo-zachodnia, na której usytuowa ny jest budynek ratusza, ma pozostać w obecnym kształcie. Wybrany wariant pozostawia możliwość przebudowania w przyszłości płyty głównej placu tak, by zlikwidować znajdujące się w jego centrum wystające nad poziom gruntu murki fontanny. Prace miałyby się zakończyć jeszcze przed końcem roku.
Oczywiście, w regionie realizowanych jest jeszcze mnóstwo projektów na mniejsze kwoty. To na przykład ponad milion złotych na prace konserwatorsko-restauratorskie ołtarza głównego i prace konserwatorskie stalli bocznej w drewnianej świątyni w Skomlinie (powiat wieluński), czy przeszło 130 tysięcy złotych przekazane na kolejny etap prac w Kaplicy Chrystusa Ukrzyżowanego i Kaplicy św. Walentego w kościele św. Jakuba Apostoła w Zdunach (powiat łowicki). 687 tys. zł przeznaczono na konserwację ścian nawy kościoła parafialnego w Górze św. Małgorzaty (powiat łęczycki), a 489 tys. zł wydatkowanych zostało na konserwację ołtarza Matki Boskiej Różańcowej (XVIII w.) w kościele św. Marcina w Oporowie (powiat kutnowski). Przykładów jest wiele – zrealizowanie wszystkich bardzo potrzebne.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
