Tego nie kupisz, jeśli jesteś niepełnoletni. Od 1 stycznia nowy zakaz mocno dotknął młodzież

Tego już nie kupisz, jeśli nie jesteś pełnoletni
Już od kilku dni młodzi ludzie muszą okazać dokument potwierdzający pełnoletność, gdy chcą kupić nie tylko alkohol, wyroby tytoniowe czy e-papierosy. W związku z zakazem sprzedaży energetyków nieletnim, pracownicy sklepów są zobowiązani do przestrzegania przepisów, które obowiązują od 1 stycznia 2024.

- Gdy mam wątpliwości co do wieku osoby, która ma w koszyku napoje energetyzujące, po prostu proszę o dowód – mówi jedna z ekspedientek w supermarkecie.

- Kolega musiał pokazywać dowód w dyskoncie, bo miał wśród zakupów puszkę z energetykiem – opowiada student politechniki. - Za nami stali uczniowie pobliskiego technikum i od razu zrobili w tył zwrot, bo mieli kilka takich napojów. Widocznie jeszcze żaden z nich nie skończył 18 lat.

Trzeba przyznać, że wielu nastolatków jest przyzwyczajonych do obecności energetyków w swoim codziennym menu. Piją je, często w stanowczo zbyt dużych ilościach. Do niedawna kupowali je sobie bez ograniczeń w drodze do szkół.
- Zawsze je mieliśmy – opowiadają licealiści. - Piliśmy na przerwach, po południu przed korepetycjami czy dodatkowym angielskim, przed siłownią. Zabieraliśmy też je na imprezy, nawet robiliśmy z nimi drinki.

Jak będzie teraz, gdy młodzieży nie wolno kupować energetyków?
Już wcześniej nastoletni uczniowie się nad tym zastanawiali – zauważyli ich rodzice. Opowiadają, że dzieci poszukiwały informacji, czym energetyki zastąpić. Większość postawiła na kawę, która jest łatwodostępna i niezakazana. Albo na pertraktacje z mamą i tatą, ewentualnie dorosłym rodzeństwem.

- Moja córka stwierdziła tylko, że po prostu będziemy kupować po kilka puszek podczas wspólnych zakupów, na które jeździmy raz w tygodniu do dyskontu – przyznaje mama licealistki. - Ale skoro został wprowadzony zakaz to znaczy, że nie powinna tego spożywać, więc zaoponowałam. No i wtedy się zaczęło… Chyba mamy poważniejszy problem.

Co dzieje się w organizmie po wypiciu "energetyka"? Czym można go zastąpić?
Napoje energetyzujące charakteryzują się właściwościami pobudzającymi. Ich skład obejmuje m.in. znaczną dawkę substancji takich jak kofeina, guarana czy tauryna. Obietnica dostarczenia energii w sposób szybki i łatwy przyciąga nie tylko młodych ludzi, ale również osoby dorosłe. Warto jednak wiedzieć i uświadamiać młodzieży, jakie mogą być skutki spożywania tego typu napojów dla zdrowia.

Napoje energetyzujące a praca serca

- Po wypiciu napoju energetyzującego odczuwamy chwilowy wzrost wydolności organizmu, wydaje nam się, że zyskujemy dodatkową siłę – zwraca uwagę prof. nadzw. dr hab. n. med. Piotr Buszman, kardiolog inwazyjny Grupy American Heart of Poland. - Jest to spowodowane tym, że do komórek dociera więcej substancji odżywczych poprzez intensywniejszą pracę serca. Wiąże się to przede wszystkim z zawartością w nich stymulantów tj. kofeiny, guarany, tauryny itd., które powodują zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi. Nadmierne i regularne ich spożycie, zwłaszcza u młodych ludzi może prowadzić do nadciśnienia tętniczego ze wszystkimi konsekwencjami takimi jak niewydolność serca czy udar mózgu.

Częste sięganie po te produkty może powodować zarówno nadmierne pobudzenie, jak i spadek koncentracji.
- Ostatnie badania wskazują, iż paradoksalnie energetyki powodują obkurczenie naczyń mózgowych, a tym samym na pewno nie polepszają naszych zdolności kognitywnych, umysłowych czy zdolności do zapamiętywania - a tym często kierujemy się przy wyborze energetyków – wyjaśnia kardiolog.

Energetyki stymulują produkcję hormonu stresu
- To właśnie wypicie napoju energetycznego może wywoływać tzw. stres hormonalny. A mowa o noradrenalinie, substancji chemicznej, wytwarzanej przez nasz organizm w sytuacji zagrożenia. Noradrenalina podnosi ciśnienie krwi, zmienia rytm pracy serca, przyspiesza oddech. W nadmiarze może ona podnosić ryzyko zaburzeń rytmu serca – dodaje Piotr Buszman.
Po godzinie spożycia energetyka poziom kofeiny i cukru gwałtownie spada, dlatego możemy odczuwać już zmęczenie.
- Kolejną wadą spożywania energetyków jest skrócenie czasu snu i pogorszenie jego jakości, co jest przyczyną przemęczenia oraz osłabienia organizmu – dodał ekspert American Heart of Poland.

Nie mieszaj napojów energetyzujących z alkoholem
- W przypadku połączenia napojów energetyzujących z alkoholem, obserwuje się specyficzne efekty na poziomie upojenia, a przyczyną takiego stanu jest kofeina, która neutralizuje uspokajające właściwości alkoholu, sprawiając, że pijący ma wrażenie niższego stopnia odurzenia, jednocześnie dając złudne odczucie zwiększonej energii. To zjawisko może wprowadzać w dezorientację i stanowić potencjalne zagrożenie dla zdrowia oraz doprowadzić do śmiertelnego przedawkowania alkoholu. Ponadto
połączenie alkoholu z napojem energetycznym podwójnie odwadnia organizm. Taka mieszanka poważnie obciąża serce – ostrzega Piotr Buszman.

Kawa czy energetyk?
Zdecydowanie lepiej postawić na kawę, bez cukru, oczywiście z zachowaniem umiaru. Warto pamiętać, iż napoje energetyczne zawierają dużą ilość cukru i sztucznych dodatków, co może generować ryzyko rozwoju wielu schorzeń, nie tylko kardiologicznych (ale także cukrzycy, otyłości). Jeśli wybralibyśmy napój energetyczny w wersji light to znajdziemy w nim sztuczne słodziki, które również nie są wskazane. Trzeba zaznaczyć, że napoje energetyzujące nie są jedynym źródłem kofeiny, znajdziemy ją także herbacie, napojach typu cola czy czekoladzie.

- W celu poprawienia koncentracji i zwiększenia poziomu energii należy zdrowo się odżywiać, pamiętać o aktywności fizycznej i odpowiedniej ilości snu – dodaje ekspert.

Uwaga
Napoje energetyzujące zawierają: około 25 g cukrów prostych na 250 ml napoju, 80 mg kofeiny na 250 ml, a zawartość tauryny mieści się w zakresie od 500 do 1000 mg na 250 ml. Według m.in. Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), spożycie kofeiny przez zdrowe osoby dorosłe nie powinno być wyższe niż 400-450 mg/dzień, natomiast u dzieci – nie wyższe niż 2,5 mg na kilogram masy ciała dziennie.