Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Emerytury po studiach. Kto przeliczy? [PORADNIK]

Krzysztof Zając
Studiujący przed 1990 rokiem byli pokrzywdzeni przez ustawę emerytalną. Przy wyliczaniu kapitału początkowego okres studiów był im bowiem zaliczany do stażu pracy tylko w części. Były przypadki, gdy z pięcioletnich studiów do okresów nieskładkowych zaliczano im... zaledwie rok.

Wszystko dlatego, że zgodnie z przepisami okresy nieskładkowe - a do takich zalicza się naukę na wyższej uczelni - mogły być uwzględnione tylko w wysokości nie wyższej niż 1/3 okresów składkowych, czyli faktycznie wykonywanej pracy. W maju przepisy na szczęście zostały zmienione i wszyscy, którzy studiowali przed 1 stycznia 1990 roku mogą mieć ponownie przeliczony kapitał początkowy, a zatem i emerytalny.

Nowy przepis

W maju 2015 r. wprowadzono do ustawy emerytalnej art. 185a. Mówi on, że przy obliczaniu wysokości emerytury okres ukończonych studiów wyższych przed 1 stycznia 1999 r. uwzględnia się w kapitale początkowym w wymiarze ograniczonym do 1/3 wszystkich udowodnionych okresów składkowych, przebytych do dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę.

Pozornie nic się nie zmieniło w dotychczasowych zasadach. Jednak w praktyce, wprowadzony przepis dotyczy wszystkich tych osób, których okres studiów wyższych przebytych przed 1 stycznia 1999 r. był dłuższy niż wymiar 1/3 okresów składkowych przypadających przed tą datą.

Okres studiów wyższych ustalony z zastosowaniem podanego artykułu ustawy emerytalnej uwzględnia się z dokładnością do pełnego miesiąca.

Jeżeli zatem o emeryturę będzie się ubiegać osoba, której przy ustalaniu kapitału początkowego ograniczono okres studiów wyższych do 1/3 okresów składkowych przypadających do 31 grudnia 1998 r. - kapitał początkowy i emerytalny zostanie od nowa policzony. Skorzystają wszyscy, którzy do podanej daty ukończyli pięcioletnie studia, a mają mniejszy w tym okresie staż pracy (okres składkowy) niż 15 lat. W przypadku studiów 4,5-letnich ten graniczny staż wynosi 13,5 roku.

Jak to załatwiać

Osoby, którym przed dniem wejścia w życie ubiegłorocznej, majowej ustawy, ZUS obliczył wysokość emerytury z uwzględnieniem kapitału początkowego ustalonego na starych zasadach, mogą zgłosić wniosek o ponowne jej obliczenie z zastosowaniem art. 185a ustawy emerytalnej.

Nie dotyczy

Art. 185a ustawy emerytalnej nie ma zastosowania przy obliczaniu wysokości:

* emerytury przysługującej osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. (na podstawie art. 27 w zw. z art. 55 ustawy emerytalnej);

* emerytury częściowej;

* emerytury pomostowej oraz

* nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

W przypadku ustalania kapitału początkowego, przyjmowanego do obliczenia wysokości tych świadczeń, okresy studiów wyższych uwzględnia się w wymiarze nie większym niż 1/3 okresów składkowych, przebytych przed

Sprawdź
Były student przelicza swój kapitał początkowy

Oto przykład, na czym polegają zmiany, opracowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych:

Kobieta, która przechodziła na emeryturę w zeszłym roku, przy ustalaniu kapitału początkowego miała uwzględniony okres składkowy 2 lata i 3 miesiące i tylko 9 miesięcy okresu studiów wyższych, a ich programowy wymiar wynosił 5 lat. Studia zostały ukończone w 1982 r. Stało się tak dlatego, że przy stażu 2 lata i 3 miesiące, czyli 27 miesięcy, jedna trzecia tego okresu wynosiła zaledwie 9 miesięcy. I tyle można było jej zaliczyć do okresów nieskładkowych przy obliczaniu kapitału początkowego.

W maju 2015 r. 62-letnia kobieta zgłosiła wniosek o emeryturę. Do dnia zgłoszenia wniosku przebyła okresy składkowe w wymiarze wynoszącym 12 lat i 3 miesiące, czyli 147 miesięcy. Jedna trzecia tego okresu to 49 miesięcy, czyli cztery lata i jeden miesiąc. W tym przypadku ZUS przeliczył kapitał początkowy z uwzględnieniem okresu studiów ograniczonego do takiego właśnie okresu nieskładkowego. Gdyby do dnia złożenia wniosku o emeryturę miała staż składkowy 15 lat, zaliczono by jej cały okres studiów.


Tablice dalszego trwania życia

Istnieje możliwość zastosowania tablicy trwania życia z dnia osiągnięcia wieku emerytalnego (art. 26 ustawy emerytalnej). Nowy przepis umożliwia zastosowanie do obliczenia emerytury średniego dalszego trwania życia, wynikającego z ogłoszonej przez prezesa GUS tablicy, obowiązującej w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, nawet jeśli wystąpiliśmy z wnioskiem o przyznanie emerytury w okresie, w którym obowiązywała już nowa tablica średniego dalszego trwania życia.

Średnie dalsze trwanie życia, wynikające z tablicy obowiązującej w dniu osiągnięcia przez wnioskodawcę powszechnego wieku emerytalnego, może być zastosowane przez ZUS przy obliczaniu emerytury wyłącznie wtedy, gdy jest ono korzystniejsze od średniego dalszego trwania życia, wynikającego z tablicy obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę.

Uwaga!

Niezależnie od tego, która tablica średniego dalszego trwania życia stosowana jest przy obliczaniu emerytury (tj. obowiązująca w dniu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego czy też obowiązująca w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę), średnie dalsze trwanie życia ustalane jest - jak dotychczas

- dla wieku, w którym osoba ubezpieczona przechodzi na emeryturę. Nowa regulacja ma zastosowanie wyłącznie do emerytury obliczanej na nowych zasadach.


Drugi raz na nowych zasadach

Na podstawie dodanego do ustawy emerytalnej art. 55a, osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., które osiągnęły już powszechny wiek emerytalny, wysokość emerytury może być obliczona według nowych zasad, również wtedy, gdy przed zgłoszeniem wniosku o tę emeryturę miały ustalone prawo do emerytury wcześniejszej.

Emerytura może być obliczona według nowych zasad, o ile osoby te kontynuowały ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego i wystąpiły z wnioskiem o przyznanie emerytury

po 31 grudnia 2008 r.

W przypadku osób, które pobierały wcześniejszą emeryturę, podstawa obliczenia emerytury ustalonej według nowych zasad podlega pomniejszeniu o sumę kwot pobranych wcześniejszych emerytur, przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W przypadku obliczenia emerytury według nowych zasad, ustaje prawo do wcześniejszej emerytury - od dnia, od którego emerytura została obliczona według nowych zasad.

Osoby, którym przed wejściem w życie ustawy odmówiono obliczenia jej wysokości według nowych zasad (na podstawie art. 26 tej ustawy) z uwagi na pobranie emerytury wcześniejszej, mogą zgłosić wniosek o ponowne obliczenie emerytury, z zastosowaniem art. 55a ustawy emerytalnej.


Zarobki. Ponowne obliczenie

Jest możliwość ponownego ustalenia emerytury na podstawie art. 110a ustawy emerytalnej.

Wprowadzony do ustawy emerytalnej art. 110a umożliwia ponowne ustalenie emerytury (od przeliczonej podstawy jej wymiaru) na wniosek emeryta, który spełnił łącznie następujące warunki: do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury wskazał wynagrodzenia przypadające w całości lub w części po przyznaniu emerytury, tj. z okresu: kolejnych 10 lat kalendarzowych przypadających w ostatnich 20 latach kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury od przeliczonej podstawy wymiaru, dowolnie wybranych przez emeryta 20 lat kalendarzowych, w których podlegał on ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia o ponowne ustalenie wysokości emerytury; na podstawie wskazanych wynagrodzeń udowodnił, że nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy niż 250 proc.

Ponowne ustalenie wysokości emerytury możliwe jest tylko raz.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na expressilustrowany.pl Express Ilustrowany