Co to jest sgraffito?
Sgraffito (wł. graffiare - ryć, drapać) – technika dekoracyjna malarstwa ściennego, zw. graffito ścienne
Technika sgraffita ściennego polegała na nakładaniu kolejnych, kolorowych warstw tynku lub kolorowych glin i na zeskrobywaniu fragmentów warstw wierzchnich w czasie, kiedy jeszcze one nie utwardziły się. Poprzez odsłanianie warstw wcześniej nałożonych powstaje dwu- lub wielobarwny wzór.
Białostockie sgraffito:
Interesująca technika dekoracyjna w Polsce
Nadal brakuje świadomości, że dekoracje naścienne, głównie sgraffita i polichromie zdobiące elewacje staromiejskich domów w Gdańsku, Warszawie, Lublinie, Poznaniu, Olsztynie, ale również Białymstoku to zjawisko unikatowe na skalę europejską. Głównie powstawały one przy okazji rekonstrukcji zespołów staromiejskich w latach 50. i 60. XX w. Również tą techniką odbudowywane kamienice Starego Miasta w Warszawie. Białostockie dzieła są najmłodsze, bo powstały "za Gierka".
Dożynki katalizatorem do powstania białostockich sgraffito
Tradycja dożynek sięga w Polsce niepamiętnych czasów. Jednak dopiero w czasach komunistycznych uroczystości dożynkowe na dużo większą skalę wykorzystywała propaganda. Dożynki Centralne były wielką uroczystością, która w 1973 r. zawitała do w Białegostoku.
W trakcie przygotowań do centralnych dożynek w organizujących je miastach budowano nowe obiekty, porządkowano przestrzenie miejskie. Była to doskonała okazja do poprawienia infrastruktury miejskiej i oblicza miast przy wykorzystaniu pieniędzy z centralnego budżetu. Białystok zainwestował wtedy również w dekoracje w formie sgraffito ściennego.
Gdzie je znaleźć?
Dekoracje powstały na budynkach, pochodzących głównie z lat 50-tych, przy ulicach
- Rynek Kościuszki
- Wesołowskiego (obecnie Suraska)
- Sienkiewicza
- Al. 1-Maja (obecnie Al. J. Piłsudskiego)
Zespół odpowiedzialny za realizację dekoracji dożynkowych '73
W 1973 r. skromne, pozbawione dekoracji budynki stały się polem działań artystycznych. Są to prócz głównie sgraffita, dwuwarstwowe, często dwubarwne. Do wykonania dekoracji zaproszono grupę artystów. Wśród nich znaleźli się
- Sławomir Chudzik
- Wiesław Jurkowski
- Dorota i Jerzy Łabanowscy
- Stefan Rybi
- rzeźbiarz Albin Sokołowski
- Antoni Szymaniuk
- Krzysztof Tur
- Wiktoria Tołłoczko-Tur
- grafik Sławomir Turyński
Wszyscy związani byli z Białymstokiem, często urodzeni na Podlasiu.
Białostockie sgraffita są różnorodne i bogate w formie i temacie.
Białostockie sgraffito:
Już w 2008 r. decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków białostockie sgraffito wpisane zostały do rejestru zabytków. Niestety kilka z nich już wcześniej uległo zniszczeniu, a obecnie wiele z nich wymaga renowacji.
NORBLIN EVENT HALL
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?