Pamięci nauczycieli z czasów okupacji - tablica na Szkole Podstawowej nr 114 odsłonięta w Dniu Edukacji Narodowej

Antonina Chrzczonowicz i Janusz Włodarski - nauczyciele, którzy w czasie II wojny światowej, prowadzili tajne komplety "Szkoła na Księżycu" - zostali uhonorowani pamiątkową tablicą. Została odsłonięta w Dniu Edukacji Narodowej 14 października 2021 r. na budynku Szkoły Podstawowej nr 114 przy ul. Milionowej w Łodzi.

Dwoje nauczycieli w czasie okupacji niemieckiej, w latach 1939-1942 prowadziło tajne nauczanie. Konspiracyjną nazwą nielegalnych wówczas kompletów była „Szkoła na Księżycu”.
- Odsłaniamy tablicę poświęconą dwojgu młodym, uzdolnionym i ambitnym nauczycielom, którzy w czasie okupacji niemieckiej kształcili w najtrudniejszych warunkach. Jednak nie mieli wątpliwości, że trzeba dzieciom zorganizować nauczanie - mówiła wiceprezydent Łodzi Małgorzata Moskwa-Wodnicka. - To przykład bohaterstwa, patriotyzmu, a na tamte czasy także niezwykłej odwagi. Takich nauczycieli było bardzo wielu, ponad 8 tysięcy w całej Polsce. Dziś trudno sobie wyobrazić, jak można było być karanym za to, że uczy się pisania i czytania w jakimkolwiek języku. Dlatego musimy pamiętać o ich heroizmie.

Antonina Chrzczonowicz ukończyła Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. E. Szczanieckiej oraz Państwowe Pedagogium, w którym rozpoczęła pracę, jako nauczycielka Szkoły Ćwiczeń, znanej z nowatorskich metod nauczania. Z jej zapisków wynika, że o rozpoczęciu tajnego nauczania zadecydowały same dzieci, spontaniczne zgłaszając się na zajęcia. Na miejsce nauczania przeznaczyła duży pokój w mieszkaniu swoich rodziców przy ulicy Stefana Batorego 66. Uczyła dzieci języka polskiego, geografii, biologii i matematyki. Stosowała nowoczesne jak na ówczesne standardy metody. Rozwijała w dzieciach inicjatywę, umiejętność zgłaszania własnych tematów zajęć, uczenia się poprzez zabawę. Tworzyła dobrą atmosferę, aby wyrwać dzieci okupacyjnego koszmaru. Chęć pomocy w prowadzeniu lekcji zgłosił Janusz Włodarski. Był instruktorem ZHP, artystą, konspiratorem i członkiem Szarych Szeregów.  Ukończył Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika. Zamierzał wstąpić do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Uczył młodych Polaków rysunku. W szkole realizowano program 7-klasowej szkoły powszechnej. Zajęcia odbywały się od godziny 8 do 16.
Obydwoje nauczyciele zostali aresztowani na przełomie lat 1941/1942. 30 Grudnia 1941 roku aresztowano Janusza Włodarskiego. Niemcy zamęczyli go podczas śledztwa - zmarł 17 listopada 1942 roku w więzieniu przy ul. Seweryna Sterlinga. Antonina Chrzczonowicz została aresztowana 28 stycznia 1942 roku. Przeszła przez obozy koncentracyjne w Oświęcimiu, Brzezince, Ravensbruk, Malhof, Buhenwald. Po wojnie ukończyła studia medyczne i pracowała z dziećmi, jako lekarz psychiatra.