Komisja podjęła decyzję w sprawie niedzieli handlowej w Wigilię. W Sejmie propozycje PiS i Polski 2050. Która wejdzie w życie?

Już kilka dni temu w Sejmie pojawił się projekt ustawy autorstwa Polski 2050, który zakłada, że każda Wigilia przypadająca w niedzielę byłaby dniem objętym zakazem handlu:

Rozwiązanie to jest uzasadnione szczególnym czasem, jakim jest Boże Narodzenie oraz spotkaniami rodzinnymi Polaków. Jednocześnie w projekcie ustawy proponuje się by w przypadku gdy Wigilia przypada na niedzielę, dwie poprzedzające ją niedziele były tzw. niedzielami handlowymi - piszą autorzy ustawy.

Jednocześnie w grudniu, a więc w czasie, gdy sieci handlowe notują zwykle największe zyski, w Polsce zapewnione miałyby być dwie niedziele handlowe w okresie przedświątecznym. Sejmowa Komisja Gospodarki i Rozwoju przyjęła poselski projekt Polski 2050 w tej sprawie.

Posłanka Polski 2050, Izabela Bidnar, przekonuje, że Wigilia, zgodnie z polską tradycją, powinna być dniem wolnym dla pracowników sklepów. Dodała jednak, że „aby umożliwić Polakom przygotowania do celebracji Bożego Narodzenia, dwie wcześniejsze niedziele, czyli 10 i 17 grudnia, powinny być handlowymi w pełnym zakresie godzin". Jej zdaniem takie rozwiązanie leży także w interesie gospodarki.

Głosowanie w Sejmie nad tak przyjętym projektem może mieć miejsce jeszcze we wtorek, 28 listopada. Problemem może być tutaj jednak sam Kodeks pracy, który nakazuje pracodawcom zaprezentowanie pracownikom grafików na grudzień do 23 listopada. Ten termin minął, dlatego ewentualne zmiany i przeniesienie niedzieli handlowej na inny dzień, może nie być zgodne z prawem. Dla samych sieci handlowych to spory problem, na który zwracają uwagę takze związkowcy:

W tym kontekście jesteśmy rozczarowani, że sejmowa Komisja Gospodarki i Rozwoju poparła bubel prawny Polski 2050. Przed obradami Komisji informowaliśmy posłów, że obydwie ustawy są sprzeczne z Kodeksem pracy. Pisaliśmy też, że zgodne z obowiązującymi przepisami i korzystne dla pracowników byłoby wpisanie do ustawy wyższych wynagrodzeń za pracę w niedzielę. Niestety parlamentarzyści nas nie posłuchali - mówi Piotr Szumlewicz, przewodniczący Związku Zawodowego Związkowa Alternatywa.

Rządowe Centrum Legislacji ma jednak przewidywać także zmiany w Kodeksie pracy, które umożliwią wejście w życie noweli o niedzielach handlowych na kilka dni przed terminem, którego dotyczą przepisy.

Już wiosną pojawiły się pierwsze głosy płynące prosto z rządu, które mówiły o zamknięciu sklepów w niedzielę 24 grudnia. Oznaczałoby to, że w okresie przedświątecznym zakaz handlu byłby zniesiony tylko w niedzielę 17 grudnia.

W tym roku Wigilia po raz pierwszy nie będzie pracująca. Przypada ona w niedzielę, w tym handlową, ale zmienimy to w tym roku. Polacy zasługują na wolną Wigilię — mówił wówczas Waldemar Buda, minister rozwoju i technologii.

Tymczasem Rady Ministrów przyjęła projekt ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta, który zakłada przeniesienie niedzieli handlowej z Wigilii 24 grudnia na 10 grudnia:

Niedziela 24 grudnia 2023 r. będzie dniem objętym zakazem, o którym mowa w art. 5 ww. ustawy, polegającym na zakazie handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem - podano w projekcie.

W 2023 roku wyznaczono 7 niedziel handlowych. Dwie ostatnie przypadają w grudniu i pierwotnie zostały wyznaczone na 17 i 24 grudnia. Po miesiącach spekulacji w Sejmie pojawił się rządowy projekt ustawy, który ma zmienić ostatni z tych terminów:

Proponuje się ustanowienie, tzw. niedzieli handlowej na dzień 10 grudnia 2023 r., co pozwoli na realizację planów zakupowych – w tym przypadku proponuje się jednak ograniczenie handlu do godz. 14.00 - wskazano w projekcie ustawy.

To wyjście naprzeciw oczekiwaniom handlu i samych klientów. Część przedstawicieli branży apeluje jednak, aby niedziela handlowa 10 grudnia dawała możliwość pracy w pełnym wymiarze godzin. Ustawa w tym kształcie mogłaby wejść w życie już dzień po ogłoszeniu jej w Dzienniku Ustaw. Do tego jednak droga jeszcze daleka.

Powyborcze zmiany w Sejmie powodują jednak, że wejście w życie zmian proponowanych przez aktualny rząd może nie być tak proste, jak dotychczas. Do sprawy odniósł się już Marszałek Sejmu:

Ustawa jest pilna w tym sensie, że 24 grudnia nie poczeka, więc nadamy jej numer druku i trafi do obiegu z pamięcią o tym, że trzeba to zrobić w miarę szybko - mówił Szymon Hołownia.

Jego zdaniem terminarz niedziel handlowych znany był już od dawna, a poprawki można było wprowadzić wcześniej. Czy to oznacza, że nie będzie on skory do szybkiego procedowania zmian w niedzielach handlowych 2023? Ważne okazują się także inne słowa Hołowni:

Dlaczego nie mogli zrobić tego wcześniej? Nie znam odpowiedzi na to pytanie. Czy my zdążymy naprawić ten błąd? Spróbujemy.

Kluczowe ma być rozpoczęcie prac już na wtorkowym posiedzeniu Sejmu. Jeśli w tym dniu uda się przeprowadzić pierwsze czytanie ustawy, proces legislacyjny prawdopodobnie uda się przeprowadzić. Ten wymaga jednak czasu, bo ustawa musi przejść przez Sejm, Senat i trafić na biurko Andrzeja Dudy, aby mogła wejść w życie.

Zakaz handlu w niedziele obowiązuje w Polsce od 2018 roku. Przez większość niedziel w roku punkty handlowe mogą być otwarte tylko, jeśli jedynym sprzedawcą jest właściciel lub członek jego rodziny. Potencjalni koalicjanci nowego rządu (KO, Trzecia Droga, Lewica), są jednak za zmianami w zakazie handlu w Polsce. Mowa nawet o całkowitym zniesieniu ograniczeń przy odpowiednich benefitach wobec pracowników handlu.