Jubileusz 100-lecia „Expressu Ilustrowanego”, najbardziej łódzkiej z wszystkich łódzkich gazet. To gazeta z bogatą historią

W początkowych latach istnienia „Express Ilustrowany” był gazetą... ogólnopolską. Nie było w niej zdjęć, a wyłącznie rysunki. Były też komiksy, na których wielu łodzian uczyło się czytać! Kilkakrotnie zmieniała się szata graficzna.

Pierwszy numer „Expressu Ilustrowanego” ukazał się 2 sierpnia 1923 roku. Na początku „Expressiak” nie był wcale „Expressem Ilustrowanym”, tylko „Expressem Wieczornym Ilustrowanym”. I nie był gazetą łódzką, a ogólnopolską. Główna redakcja mieściła się w Łodzi, ale gazeta miała aż 20 swoich mutacji, m.in. krakowską, lwowską, wileńską, gdyńską.
W latach 30. ubiegłego wieku nakład „Expressu” wynosił ponad ćwierć miliona egzemplarzy dziennie. Gazetę wydawał prywatny koncern Republika. Na czele spółki stali przemysłowiec Maurycy Poznański oraz Leszek Kirken i Sergiusz Cynamon. Wraz z wybuchem wojny gazeta i wydawnictwo przestały istnieć. Pierwszy powojenny numer ukazał się 17 stycznia 1946 roku. Siedem lat później, nakazem władz, „Express” został połączony na trzy lata z „Dziennikiem Łódzkim” i ukazywał się pod tytułem „Łodzki Express Ilustrowany”. „Express” stał się „Expressem” na powrót 15 listopada 1956 roku. W latach 90. przestał być popołudniówką (dotychczas trafiał do kiosków o godz. 14), a od 1998 roku zaczął ukazywać się także w soboty. W XXI wieku do tych wydań zostały dołączone tygodniki obejmujące cztery powiaty sąsiadujące z Łodzią: zgierski, pabianicki, brzeziński i łódzki wschodni.

Przez pierwsze dwa lata ilustracjami w „Expressie” były nie zdjęcia - co wydaje się dziś oczywiste - a rysunki i karykatury. Ta na okładce pierwszego numeru gazety przedstawiała prezydenta Łodzi Mariana Cynarskiego - ale na karykaturze jego nazwisko przekręcono na Cynaderski - wjeżdżającego na „Chjenie” do magistratu - przy czym „chjena” było to potoczne określenie politycznej koalicji stronnictw tworzących w 1923 roku Chrześcijański Związek Jedności Narodowej. Zdjęcia w „Expressie” pojawiły się dopiero 1,5 roku później.

Oprócz zdjęć, w gazecie pojawiły się później komiksy - na nich wielu łodzian uczyło się czytać! Przed wojną był to Pat i Pataszon, po wojnie - Wicek i Wacek. Ówczesne komiksy różniły się od dzisiejszych: nie miały „dymków”, a dialogi postaci były umieszczane pod obrazkami.
Na pierwszej stronie przez dziesięciolecia łódzką rzeczywistość komentował Polikarp - rysunkowa postać mężczyzny w średnim wieku.
Z dzisiejszej perspektywy można się zdziwić, że to, co dziś jest uważane za ważne, wtedy było traktowane „po macoszemu”. Gdy Władysław Reymont w 1924 roku dostał nagrodę Nobla, informacja o tym znalazła się dopiero na piątej stronie „Expressu” - w formie jednozdaniowej notatki pod portretem (rysunkiem!) noblisty. Otwarcie fali w 1976 r. „Express” anonsował co prawda na pierwszej stronie, ale na dole, z niezbyt zachęcającym tytułem: „Otwarcie kąpieliska na Zdrowiu”. Dziś przeglądając wydania „Expressu” z siermiężnych lat PRL można dostrzec kłopoty z jakością i papieru, i farby drukarskiej. Dla starszych były drukowane powieści w odcinkach, m.in. „Ziemia Obiecana” Władysława Reymonta, „Siostrzyczka” Raymonda Chandlera, „Noc bez brzasku” Alistaira MacLeana oraz powieści łódzkiego pisarza Andrzeja Makowieckiego.

„Express” jest bez wątpienia najbardziej łódzką z gazet, które ukazywały się na terenie miasta. Nie tylko opisywał odbywające się w nim i okolicy wydarzenia, ale rownież je kreował. Przez lata organizował konkursy - a to na Najpiekniejszą Mamę i Córkę, a to na najpiękniejszą łodziankę, na sobowtórów, m.in. Isaury i Leoncia - bohaterów brazylijskiego serialu z lat 80., Adama Małysza i Lecha Wałęsy, a nawet na najstarszą w Łodzi pralkę czy telewizor (w 2000 r.).
To dzięki „Expressowi” powstał w 1995 roku pierwszy Festiwal Wróżb i Niezwykłości, a w 2003 roku - na 80-lecie gazety, na pl. Wolności zostało zrobione Wielkie Zdjęcie Łodzian. To również dzięki „Expressowi” właśnie, „Prząśniczka” jest hejnałem miasta, a skwer przy Muzeum Kinematografii nosi imię wybitnego łódzkiego aktora - Leona Niemczyka.

Można zaryzykować porównanie, że „Express” jest jak... agent 007. Jamesa Bonda przez 61 lat grało 6 aktorów, a „Express” przez prawie 100 lat, graficznie zmieniał się także kilkakrotnie. Jednak wiele rzeczy pozostawało - i w Bondzie, i w „Expressie” - niezmienne: zdjęcia pięknych kobiet, dowcipne rysunki, ekskluzywne wywiady, unikalne informacje i celne komentarze.
Dzisiejszy „Express Ilustrowany” to przede wszystkim unikalne informacje lokalne, wiadomości z kraju i ze świata oraz praktyczne porady z różnych dziedzin: dla emerytów, pracowników, uczniów, zdrowotne i dla urody. To również solidna porcja informacji sportowych - od światowych aren do piłkarskich boisk najniższych klas. I przede wszystkim mnóstwo rozrywki - ciekawe wywiady, plotki z życia gwiazd i celebrytów, fotoreportaże, korespondencje, krzyżówki, ciekawostki, przepisy kulinarne i komentarze.