Jak podwyższyć przyszłą emeryturę. Gdy grozi ci bardzo niskie świadczenie...

Tymczasem długotrwałe bezrobocie, praca na szaro, na czarno, umowy o dzieła bez składek do ZUS sprawiają, że możemy nie spełnić żadnego z wymaganych warunków. Są jednak możliwości podwyższenia przyszłej emerytury.
Gwarancja nie dla wszystkich
W ustawie emerytalnej zapisana jest gwarancja minimalnej emerytury. Nie jest to wysoka kwota, bo zaledwie 844 zł brutto, czyli 728 zł na rękę. Ale nie każdy nawet tyle dostanie. Zgodnie z przepisami, wysokość świadczenia oblicza się bowiem na podstawie zgromadzonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych kapitału emerytalnego podzielonego na ustalony przez Główny Urząd Statystyczny, jednakowego dla obu płci, dalszego trwania życia w dniu uzyskania świadczenia. Jeżeli mamy na koncie zapisaną kwotę składek wynoszącą np. 100 tys. zł, a na emeryturę przechodzimy w wieku 60 lat, wówczas należy nam się tylko 390 zł brutto! Przy tej samej kwocie składek, ale przy rozpoczęciu pobierania świadczenia w wieku 67 lat, ZUS da nam już 510 zł brutto. To ciągle bardzo niskie emerytury, niepozwalające na przeżycie, ale coraz więcej osób otrzymuje tak mało. Te świadczenia mogą być jednak automatycznie podwyższone do gwarantowanej minimalnej emerytury, czyli 844 zł, ale tylko wówczas, gdy udowodnimy posiadanie wymaganego ustawowo okresu składkowego i nieskładkowego, wynoszącego w sumie 25 lat dla mężczyzn i 21 lat dla kobiet. Przy czym wymagany dla kobiet staż systematycznie rośnie. Do stycznia 2014 r. było to tylko 20 lat, ale wprowadzenie podwyższonego wieku emerytalnego do 67 lat powoduje, że rośnie także wymagany staż (patrz tabela). W zależności od daty uzyskania prawa do emerytury kobiety będą więc musiały wykazać się dłuższym okresem ubezpieczenia społecznego. Spełnienie tego wymogu spowoduje bowiem, że nawet gdy z wyliczeń ZUS wyjdzie, że należy nam się 100 zł emerytury, dostaniemy gwarantowane minimum.

Nieważny staż, gdy pieniądze są na koncie

Może się okazać, że osiągając wiek emerytalny nie mamy wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych, ale i tak dostaniemy emeryturę minimalną albo nawet wyższą. Możliwe jest to wówczas, gdy na naszym koncie w ZUS jest odpowiednio wysoka kwota. Jest to możliwe, jeżeli mieliśmy krótkie okresy pracy, ale z bardzo wysokimi zarobkami, od których odprowadzaliśmy odpowiednio wysokie składki. W tabeli 1 podajemy, ile trzeba mieć pieniędzy na koncie emerytalnym, by uzyskać minimalną gwarantowaną kwotę emerytury. Jak widać, im później wystąpimy o świadczenie z ZUS, tym mniejszy kapitał jest nam potrzebny. Wynika to z tego, że zgodnie z ogólną zasadą, kapitał emerytalny dzielony jest na czas dalszego życia w dniu wystąpienia o emeryturę.

Okresy nieskładkowe czasem pomogą

W najgorszej sytuacji są osoby, które długo były bezrobotne lub pracowały na podstawie umowy o dzieło lub na ułamkowych etatach z bardzo niskimi składkami. Mają jednak one kilka sposobów na zapewnienie sobie chociażby ustawowego minimum. Jednym z nich jest doliczenie do stażu pracy okresów nieskładkowych. Należy jednak pamiętać, że nie mogą one stanowić więcej niż 1/3 okresów składkowych. Kobieta, która np. ma zaliczone 20 lat pracy, nie dostanie emerytury minimalnej. Ale jeżeli była trzy lata na urlopie wychowawczym, a wiek emerytalny uzyska przed styczniem 2018 r., wówczas, mając w sunie 23 lata stażu, ma prawo do emerytury minimalnej bez względu na wysokość zgromadzonych składek. Jednak kobieta, która przepracowała 20 lat, wcześniej studiowała, a potem przez sześć lat była na urlopach wychowawczych, nie może doliczyć całego tego okresu do stażu pracy, gdyż maksymalny okres nieskładkowy może wynieść w jej przypadku tylko 6,6 roku. Prawa do gwarantowanej emerytury minimalnej więc nie uzyska.

Dwie drogi

Są dwie drogi do zapewnienia sobie wyższej emerytury. Pierwsza wiąże się z wykazaniem odpowiedniego stażu okresów składkowych i nieskładkowych. Możemy zwiększyć okresy zatrudnienia lub udowodnić dłuższe okresy nieskładkowe. Należy jednak pamiętać, że i tak musimy mieć zaliczone 16,6 roku pracy (przy wymaganym stażu 25 lat). Do tego od czasu zatrudnienia trzeba odliczyć wszystkie okresy, gdy chorowaliśmy.

Do okresów nieskładkowych zaliczamy:

• przebywanie na zwolnieniu lekarskim
• pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego
• pobieranie renty chorobowej
• niewykonywanie pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy, na podstawie przepisów kodeksu pracy, zostało wypłacone odszkodowanie
• okresy urlopu wychowawczego i innych urlopów bezpłatnych z powodu opieki nad dzieckiem
• naukę w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów
• studia doktoranckie i aspirantura naukowa w wymiarze określonym w decyzji o ich utworzeniu
• asystenckie studia przygotowawcze
• pobieranie zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego
• udokumentowaną niezdolności do pracy, za którą wypłacone zostały z Funduszu Pracy: zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe lub stypendia.

A gdyby okazało się, że okresów zatrudnienia i tak jest za mało, możemy wykazać także dodatkowe lata za pracę w rodzinnym gospodarstwie rolnym. Wystarczą tylko oświadczenia świadków lub zaświadczenie z KRUS-u o opłacaniu składek.

Wiek przejścia na emeryturę Czas dalszego trwania życia w miesiącach według GUS Kapitał emerytalny niezbędny, by dostać minimalną ustawową emeryturę

• 60256216 tys. zł
• 61247208 tys. zł
• 62238200 tys. zł
• 63230194 tys. zł
• 64221186 tys. zł
• 65213179 tys. zł
• 66205173 tys. zł
• 67196165 tys. zł

Minimalny staż pracy dla kobietod kiedy

• 21 latod 1 stycznia 2014 r.
• 22 lata od 1 stycznia 2016 r.
• 23 lata od 1 stycznia 2018 r.
• 24 lataod 1 stycznia 2020 r.
• 25 lat od 1 stycznia 2022 r.

Kto przez całą karierę zawodową zarabiał w granicach minimalnej ustawowej płacy, nawet przy stażu wynoszącym 35 lat nie zgromadzi kwoty pozwalającej na minimalną emeryturę. Jednak i tak ją dostanie tylko za wypracowanie wymaganych lat.

Uwaga!
Emerytury minimalne i niższe od minimalnych grożą nam, gdy:

• wiele lat byliśmy bezrobotni
• pracowaliśmy na umowę o dzieło bez odprowadzania składek emerytalnych
• często chorowaliśmy
• prowadziliśmy działalność gospodarczą, odprowadzając minimalne składki.
• zarabialiśmy zawsze w granicach ustawowego minimum.