Groty Nagórzyckie, czyli tam, gdzie piasek kopano

Groty Nagórzyckie to pozostałości po dawnej kopalni białego piasku kwarcowego. Był on początkowo wykorzystywany do celów gospodarczych np. wysypywano nim klepiska w chłopskich chatach, alejki w obejściach i... groby na cmentarzu. Piasek ten nie nadawał się do celów budowlanych – jego specyficzna struktura z idealnie okrągłymi ziarenkami, uniemożliwiała dostatecznie mocne związanie się zaprawy murarskiej. Później złoże było eksploatowane na potrzeby hut szkła. Początki przemysłowego wykorzystania piasku z Nagórzyc sięgają XVIIIwieku, a rozkwit nastąpił w czasie zaborów. Eksploatacji grot zaprzestano w latach 20-tych XX w., kiedy to powstała na drugim brzegu Pilicy kopalna piasków kwarcowych „Biała Góra”.

Podziemna Trasa Turystyczna „Groty Nagórzyckie” powstała w 2012 r. dzieki wykorzystaniu funduszy unijnych. Wybudowano wówczas licząca około 160 metrów długości ścieżkę, która wiedzie przez ok. 70 proc. dawnych wyrobisk. Ze względów bezpieczeństwa turyści wpuszczani są grupami i poruszają się wyłącznie po drewnianym podeście ogrodzonym barierkami, mają więc ograniczone możliwości dotknąć nagórzy­ckiego piasku, czy wykutych przed dziesiątkami lat piaskowych kolumn i ścian. Zwiedzanie z przewodnikiem, który opowiada historię grot i legendy z nimi związane trwa około pół godziny. Warto się cieplej ubrać, bo w grotach temperatura wynosi około 10 stopni, a wilgotność sięga 80 proc. W podziemnych komorach ustawiono naturalnej wielkości modele dawnych „górników”, a także ich legandarnego mieszkańca – zbója Madeja. Ku uciesze najmłodszych, a także ku ich przestrachowi w kilku miejscach z sufitu zwieszają się czarne, włóczkowe pająki, majaczą w zakamarkach szkielety i nietoperze.

Przed wejściem do grot jest obszerny, bezpłatny parking i pawilon z toaletą i pamiątkami, w tym ze szklanymi wyrobami z piasku kwarcowego.