Na co jest dobra tarnina?
Śliwa tarnina lub tarka (Prunus spinosa) jest krzewem rodzącym niewielkie owoce w granatowym kolorze z niebieskim nalotem. Mają kwaśny i cierpki smak związany ze sporą zawartością kwasów (m.in. askorbinowego, czyli wit. C) i garbników (tanin), które działają ściągająco i lekko zapierająco.
Tarninę stosuje się w postaci odwarów m.in. przy biegunkach, zaburzeniach trawienia i nadmiernej fermentacji, stanach zapalnych jelit i układu moczowo-płciowego. Tradycyjnie używano jej w leczeniu bakteryjnej czerwonki i reumatyzmu, a także jako środek przeciwzapalny i moczopędny. Owoce przeznaczone do suszenia (temperatura 40-60 stopni Celsjusza, najwyższa pod koniec procesu) należy zbierać przed przymrozkiem.
Owoce tarniny przeznaczone na domowe przetwory takie jak nalewka (tzw. tarninówka) czy bezcukrowe powidła najlepiej przetwarzać po przemrożeniu na drzewie lub w zamrażarce.
Na co pomaga dzika róża?
Gatunki stosowane leczniczo to róża psia (Rosa canina), pomarszczona (Rosa rugosa), francuska (Rosa gallica), stulistna (R. centifolia). Jej pomarańczowoczerwone owoce to tak naprawdę owoce pozorne, czyli miąższ okalający tzw. niełupki.
Owoce dzikiej róży zbiera się, gdy wciąż dojrzewają i są twarde, zmiękły w niskiej temperaturze przy niskiej wilgotności powietrza. Jeśli mają być przeznaczone na wino czy nalewkę zbiera się po pierwszych przymrozkach i szybko przerabia. Można też przygotować z nich sok, syrop czy galaretkę.
Owoce róży przeznaczone na herbatkę można suszyć w całości. Surowiec jest bogaty w witaminę C (300-3000 mg w 100 g), a także inne cenne związki, m.in. karotenoidy, flawonoidy i związki mineralne. Przetwory spożywa się w trakcie infekcji, a herbatka z całych nibyowoców działa łagodnie moczopędnie i pobudza przemianę materii.
Na co stosuje się berberys?
Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris) to krzew nazywany też kwaśnicą, który rodzi owoce mające postać niewielkich, podłużnych czerwonych jagód. Stosuje się je jako surowiec leczniczy. Można suszyć je w zacienionym i przewiewnym miejscu lub suszarce do owoców i warzyw, w temperaturze wynoszącej maksymalnie 40 stopni Celsjusza, a świeże przerabiać na nalewkę.
Owoce berberysu obfitują w pektyny (błonnik rozpuszczalny poprawiający lipidogram krwi), saponiny, kwasy organiczne – kwas jabłkowy i winowy, cukry proste oraz witaminę C.
Przetwory z berberysu są stosowane jako środek witaminowy i polecane przy chorobach infekcyjnych, zwłaszcza, że wykazują też lekkie działanie przeciwgorączkowe. Zawarte w berberysie antyoksydanty w postaci berberyny (a także berbaminy obecnej w korze z korzenia rośliny) mają właściwości przeciwzapalne, żółciopędne, zwalczające komórki nowotworowe w wątrobie i przeciwpasożytnicze (zwalczają ameby). Stąd produkty z berberysu stosuje się w leczeniu chorób wątroby i łagodząco przy bólach pęcherzyka żółciowego. Ponieważ związki aktywne berberysu podnoszą ciśnienie krwi, nie powinien być on spożywane przez osoby z nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością nerek oraz kobiety w ciąży.
Na co dobry jest głóg?
Owoce głogu jednoszyjkowego (Crategus monogyna) i dwuszyjkowego (Crategus laevigata) obfitują we flawonoidy i są źródłem związków nasercowych oraz wzmacniające układ krążenia, które wykazują skuteczność przy stosowaniu przez co najmniej 6-10 tygodni.
Głóg ma mączysty, słodkawy miąższ, z którego robi się przetwory takie jak wino, likiery, krople i musy, a także suszy i spożywa w postaci herbatek i odwarów.
Preparaty z głogu są stosowane w miażdżycy, ponieważ poprawiają przepływ krwi w naczyniach wieńcowych. Łagodzą objawy dusznicy bolesnej, pomagają unormować ciśnienie krwi i stabilizować rytm pracy serca po jego zawale i chronić komórki tego mięśnia przed uszkodzeniami. Są też polecane jako środek wzmacniający po przebytych infekcjach zakaźnych, lekko uspokajający i wspomagający sen m.in. przy zaburzeniach lękowych oraz nerwicowych, a także poprawiający wyniki sportowe. Dłuższe przyjmowanie głogu wymaga konsultacji z lekarzem.
