Dieta lekkostrawna - jadłospis przy problemach trawiennych

Dieta lekkostrawna, inaczej łatwostrawna, ma za zadanie odciążyć układ pokarmowy, zapewniając jednocześnie odpowiednią ilość energii i wszystkich niezbędnych związków odżywczych. W podstawowej wersji powinna dostarczać maksymalnie 25 g błonnika dziennie, głównie rozpuszczalnego w wodzie, i ograniczać spożycie tłuszczów zwierzęcych, które należy zastąpić tymi pochodzącymi z roślin.

Czym wyróżnia się lekkostrawna dieta?
Dieta łatwostrawna to menu oszczędzające przewód pokarmowy lub jego część w przypadku zaburzeń jego funkcjonowania. Jest to możliwe dzięki odpowiednim wyborom produktów i sposobów przygotowania posiłków. Odżywianie się według ustalonych zaleceń ułatwia trawienie i wchłanianie składników odżywczych, wpływając na poprawę stanu odżywienia oraz zdrowia osoby chorej. Korzystne działanie diety lekkostrawnej wiąże się m.in. z wyeliminowaniem ciężkostrawnych produktów i dań, które długo zalegają w żołądku - m.in. obfitujących w tłuszcz, błonnik pokarmowy i związki gazotwórcze, a także tych podrażniających układ trawienia, takich jak ocet czy ostre przyprawy.

Kiedy zalecane jest łatwostrawne menu?
Dieta lekkostrawna w wersji podstawowej przeznaczona jest do stosowania m.in. w niestrawności, chorobach czynnościowych przewodu pokarmowego, chorobach infekcyjnych z gorączką (m.in. rotawirus), a także przy unieruchomieniu. W zależności od schorzenia układu pokarmowego, którego leczeniu towarzyszy dieta, dodatkowemu ograniczeniu może podlegać zawartość błonnika, tłuszczu, sodu, związków pobudzających wydzielanie soku żołądkowego czy energii. W każdym przypadku indywidualne menu ustala lekarz.

Co można jeść?

Dania zalecane na diecie łatwostrawnej to m.in.:

Dozwolone kasze gotowane na sypko i rozklejane, pierogi leniwe, lane kluski, budynie z dodatkiem dozwolonych owoców lub mięsa i dozwolonych warzyw.

Jajka na miękko, sadzone na parze i w koszulkach oraz jajecznica na parze.

Zupy mleczne i owocowe, krupniki, czyste zupy jarzynowe lub na nietłustych wywarach mięsnych i kostnych, ew. zagęszczane mąką z mlekiem lub śmietanką.

Dania z mięsa i ryb gotowane, duszone i pieczone we własnej wilgoci, potrawki, pulpety i budynie.

Warzywa gotowane w wodzie lub na parze z dodatkiem świeżego masła, oraz duszone i pieczone we własnej wilgoci.

Ziemniaki gotowane i purée z ziemniaków.

Sosy: koperkowy, majerankowy, potrawkowy i inne o łagodnym smaku ze śmietanką, masłem lub żółtkiem albo podprawiane zawiesiną mąki i mleka.

Desery, takie jak kompoty, kisiele, galaretki, musy, kremy z mleka, budynie, biszkopty, ciasta drożdżowe, miód, dżemy bez pestek, przeciery owocowe.

Napoje typu herbata, kawa zbożowa, mleko, soki i napoje z dozwolonych owoców i warzyw.

Dozwolone przyprawy to sól, cukier, sok z cytryny, koperek, majeranek, kminek, cynamon i wanilia.

Czego nie jeść?
Na diecie lekkostrawnej należy ograniczyć spożycie tych produktów, które nie są dobrze tolerowane przez organizm. Pewne z nich można jeść w małych ilościach, co jest kwestią indywidualną i często związaną z aktualnym stanem zdrowia, a więc podlegającą modyfikacji w zależności od samopoczucia. Natomiast całkowicie nieskazane są zwłaszcza tłuste: mięsa, wędliny, ryby i sery, tłuszcze zwierzęce, twarda margaryna, jedzenie smażone, grillowane, pieczone, wędzone i konserwowane, grube kasze, przekwaszone przetwory mleczne, ostre przyprawy typu pieprz, chili, musztarda i ocet, napoje alkoholowe oraz tłuste słodycze. Wykluczeniu podlegają też pewne zdrowe produkty, m.in. warzywa strączkowe, cebulowe, kapusta i papryka, owoce suszone i niedojrzałe oraz orzechy. Dozwolone słodkości można jeść 1-2 razy w tygodniu, ale w małych porcjach. Słodyczy i owoców nie powinno się jeść na ostatni posiłek.

Jak przygotowywać posiłki

Zalecane metody przyrządzania dań to gotowanie w wodzie i na parze, duszenie bez dodatku tłuszczu, pieczenie we własnej wilgoci, np. w naczyniu żaroodpornym czy pergaminie, „smażenie” na wodzie lub na parze z dodatkiem masła, przecieranie i miksowanie oraz wyciskanie soków. Potrawy można spulchniać poprzez dodawanie ubitego białka jaja lub bułki pszennej namoczonej w wodzie lub mleku, a zagęszczać zawiesiną mąki w wodzie lub mleku, ew. żółtkiem lub nieukwaszoną śmietanką. Tłuszcz należy dodawać w małych ilościach tylko do gotowych potraw.

Jak jeść? Zasady diety
Codzienną porcję jedzenia należy rozłożyć na 4-6 posiłków o małej objętości i sięgać po nie co 2-3 godziny. Pierwszy trzeba zjeść w ciągu godziny od przebudzenia, a ostatni - najpóźniej 2-3 godziny przed snem. Posiłki należy przyrządzać i jeść tego samego dnia, dokładnie przeżuwając każdy kęs. Nie należy pić w trakcie jedzenia ani bezpośrednio po nim, a między posiłkami można sięgać po napoje, takie jak woda mineralna czy słaba herbata bez cukru. Codziennie trzeba wypijać min. 1,5 l płynów.