Butla gazowa – jak ją bezpiecznie przewozić, przechowywać i napełniać? Ignorując te zasady, narażasz się na wybuch butli z gazem

O butlach robi się głośno, ilekroć gdzieś dojdzie do tragicznej w skutkach eksplozji. Warto jednak wiedzieć, że do wybuchu butli z gazem najczęściej dochodzi w wyniku błędów osób je stosujących. To zwykle nieprzestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa lub brak dbałości o stan instalacji, co może prowadzić do uszkodzeń. Zdarza się też dokonywanie przez laików na własną rękę ryzykownych przeróbek czy napraw.

– Nieszczelności w instalacji gazowej lub zaworze butli są bardzo trudne do wykrycia, szczególnie w przypadku gazów bezwonnych, a do takich należy propan-butan. Wypływającego z instalacji lub urządzeń gazu nie sposób dostrzec gołym okiem, tymczasem może on zgromadzić się w takiej ilości, że powstanie mieszanina wybuchowa z powietrzem. Eksplozję takiej mieszanki może spowodować praktycznie każde źródło energii, np. płomień zapałki, iskra w kontakcie elektrycznym – przypomina Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Koninie.

Butle gazowe mogą być użytkowane i przechowywane tylko w pomieszczeniach, w których temperatura nie przekracza 35 stopni Celsjusza. Jest to niezwykle ważne z tego względu, że gaz, który znajduje się w butli ma dużą rozszerzalność cieplną. Oznacza to, że jeśli jego temperatura podniesie się o jeden stopień, jego ciśnienie zwiększy się aż o siedem atmosfer. Stąd też w butli powinno pozostać minimum 15 proc. wolnego miejsca – ono przyjmie ewentualny nadmiar ciśnienia.

Butle mogą stać jedynie w pozycji pionowej, a do tego muszą być chronione przed przypadkowym uderzeniem czy przewróceniem. Minimalna odległość, jaką trzeba zachować od źródeł ciepła w domu czy mieszkaniu to 1,5 m (nie dotyczy to oczywiście samej kuchenki gazowej czy ogrzewacza promiennikowego, które czerpią z butli gaz). Nie wolno też stawiać butli blisko urządzeń mogących wywołać iskrę, np. kontaktów, liczników.

– W mieszkaniu do urządzeń gazowych mogą być podłączone najwyżej dwie butle na gaz propan-butan, każda o pojemności nie przekraczającej 11 kg – przypomina Straż Pożarna w Turku. – W mieszkaniu nie wolno przechowywać butli zapasowych niepodłączonych do instalacji lub urządzeń.

Butle z gazem powinniśmy przechowywać w miejscu suchym oraz dobrze wentylowanym. Napełnione butle nie powinny być też przechowywane w piwnicach i garażach, poniżej poziomu podłoża. Wynika to z tego, że propan-butan jest cięższy niż powietrze. Jeśli butla okaże się nieszczelna, gaz będzie się gromadził przy podłodze i stworzy łatwopalną mieszankę. Ze względów bezpieczeństwa nie należy również montować urządzeń gazowych (w tym na butle) w pomieszczeniach niższych niż 2,20 m.

– Do zasilania urządzeń gazowych dopuszcza się stosowanie przewodów elastycznych, posiadających certyfikat na znak bezpieczeństwa, wytrzymałości co najmniej 300kPa, odporność na działanie gazów, olejów itp., a długość tego przewodu nie może być większa niż 3 m – radzą konińscy strażacy.

Jak przypominają fachowcy, w pobliżu butli powinno się trzymać klucz do jej demontażu, żeby w razie zagrożenia móc ją szybko odłączyć od kuchenki czy promiennika.

Moment napełniania butli jest szczególnie niebezpieczny, dlatego mogą się tym zajmować wyłącznie osoby wykwalifikowane. Absolutnie niedozwolone jest samodzielne napełnianie czy uzupełnianie butli, np. na stacji paliw! W takich miejscach można jedynie wymieniać puste butle na pełne. Opróżnioną butlę można też często oddać w sklepie, jeśli przy okazji nabywana jest nowa.

– Przepełnienie butli, czyli przekroczenie 2/3 objętości połączone ze wzrostem temperatury otoczenia (np. wniesienie do ciepłego pomieszczenia) spowoduje przyrost ciśnienia, który doprowadzi do rozerwania butli i wybuchu gazu – ostrzega konińska SP.

Należy pamiętać, że również montażem wszelkich urządzeń gazowych w domu powinni zajmować się wyłącznie fachowcy. Również naprawy należy zostawić specjalistom. Ten, kto postanowi „zaoszczędzić”, naraża siebie i sąsiadów na śmiertelne zagrożenie.

– Zabronione jest dokonywanie samowolnie we własnym zakresie przeróbek, napraw instalacji i urządzeń gazowych oraz podłączeń dodatkowych odbiorników gazu bez uzgodnienia z rozdzielnią gazu – podkreślają strażacy z Turku.

Butle gazowe należy zawsze przewozić ustawione pionowo, tak, żeby zawór znajdował się u góry, w przeciwnym razie rośnie ryzyko wycieku gazu. Butla powinna być dokładnie zabezpieczona przed przewróceniem się i turlaniem się po pojeździe. W żadnym wypadku butlą nie wolno rzucać ani jej toczyć, nie mogą w nią też uderzać inne przedmioty, wszystko to bowiem grozi wybuchem. Przed załadowaniem butli do samochodu należy dokładnie ją obejrzeć i upewnić się, czy nie ma widocznych uszkodzeń, np. w okolicy zaworu.

Kluczowe zasady bezpieczeństwa przy przewozie butli gazowej to:

• upewnij się, że butla jest bezpiecznie zamocowana,
• nie kładź butli poziomo,
• nie pal papierosów,
• prowadź ostrożnie, nie wykonując gwałtownych manewrów,
• zachowuj przepisową odległość od innych pojazdów.

Warto też pamiętać, że butle z gazem są ciężkie, a zatem w razie np. upuszczenia na stopę mogą spowodować poważny uraz. Dlatego najlepiej jest przenosić je pojedynczo, trzymając za uchwyty obiema rękami i w razie potrzeby robiąc po drodze przystanki.

Jeżeli jest podejrzenie, że doszło do uszkodzenia butli, pod żadnym pozorem nie wolno lekceważyć zagrożenia wybuchem. Żeby ochronić siebie i bliskich, należy działać szybko. Co robić?

1. Zakręć jak najmocniej zawór butli.
2. Otwórz okna i drzwi, wywietrz pomieszczenie.
3. Nie włączaj urządzeń elektrycznych, nie rozniecaj ognia, nie pal.
4. Używając nieiskrzącego klucza (z metali kolorowych), odłącz butlę od kuchenki czy innego urządzenia.
5. Wymontowaną butlę wynieś szybko, ale ostrożnie poza budynek.
6. Pozostaw butlę na otwartej przestrzeni, z dala od ludzi i budynków, odsuń się od niej.
7. Wezwij Straż Pożarną.
8. Trzymaj się z daleka od butli i ostrzegaj ewentualne osoby postronne, by nie podchodziły.
9. Czekaj na przybycie służb.

Trzymając się powyższych zasad bezpieczeństwa, minimalizuje się ryzyko wybuchu, warto więc dokładnie się do nich stosować.